Gleba

Gleba – ziemia uprawna, rola) to naturalna, trójfazowa, biologicznie czynna, powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej, ukształtowana poprzez procesy glebotwórcze ze zwietrzeliny skalnej (skały macierzystej) w wyniku oddziaływania klimatu i organizmów żywych, przy określonej rzeźbie terenu, w określonym przedziale czasu, często przy wpływie działalności człowieka. Gleba jest integralnym składnikiem ekosystemów lądowych i niektórych płytkowodnych.

Gleba składa się z części mineralnej i organicznej.

Gleba składa się z trzech faz:
stałej – obejmującej cząstki mineralne, organiczne i organiczno-mineralne o różnym stopniu rozdrobnienia, tworzące kompleks sorpcyjny,
ciekłej – wody, w której są rozpuszczone związki mineralne i organiczne tworzące roztwór glebowy,
gazowej – powietrza i pary wodnej.

Wzajemny układ trzech faz może ulegać znacznym zmianom pod wpływem dalszych procesów glebotwórczych i ingerencji człowieka. Prawidłowe stosunki ilościowe pomiędzy poszczególnymi fazami można kształtować przez wykonanie melioracji wodnych, agromelioracji, fitomelioracji, uprawę roli itp. Stosunki ilościowe trzech faz w glebie charakteryzuje się przez określenie gęstości objętościowej, porowatości, wilgotności i zwięzłości.

Ze względu na zróżnicowanie materiału glebowego w profilu wyróżnia się gleby:
całkowite, które w całym profilu (do 1,5 m) są zbudowane z tego samego materiału, np. z piasku, gliny, pyłu; zróżnicowanie uziarnienia profilu powodują wyłącznie procesy glebotwórcze
niecałkowite, które do głębokości 1,5 m zawierają przynajmniej dwie różne warstwy, np. piasek do głębokości 0,8 m, a poniżej glinę.

Na podstawie podgrup granulometrycznych, gleby dzieli się na następujące kategorie ciężkości agrotechnicznej:

bardzo lekkie – piaski słabogliniaste i luźne
lekkie – piaski gliniaste
średnie – gliny piaszczyste i lekkie oraz pyły gliniaste i lekkie
ciężkie – pyły ilaste i gliny piaszczysto-ilaste, ilaste, zwykłe, pylasto-ilaste
bardzo ciężkie – iły piaszczyste, ciężkie, pylaste i zwykłe

Wyróżnia się również:
gleby średnie pyłowe – pyły gliniaste i pyły zwykłe
gleby ciężkie pyłowe – pyły ilaste